Rozwiązania
Klimat i przyroda
Walka ze zmianami klimatu pomaga chronić otaczającą nas przyrodę i naturalne ekosystemy, od których wszyscy jesteśmy zależni. Troszcząc się o glebę, lasy i wody, możemy również lepiej radzić sobie ze zmianami klimatu i ich konsekwencjami.
Zmiana klimatu wpływa na nasze środowisko i społeczeństwo na wiele sposobów. Wiele krajów UE przygotowało już plany dotyczące skutków zmian klimatycznych. Ponieważ różne regiony borykają się z różnymi problemami, plany te należy dostosować do sytuacji regionalnych i lokalnych.
Magazynowanie pierwiastka węgla pod ziemią
Większość z nas postrzega glebę pod stopami po prostu jako ziemię, jednak gleba odgrywa kluczową rolę w regulacji klimatu na świecie. Dwutlenek węgla jest składowany w glebie głównie pod postacią materii organicznej. Gleba jest również drugim co do wielkości rezerwuarem dwutlenku węgla na Ziemi, zaraz po oceanach.
Szacuje się, że tylko 0,1% węgla składowanego w tym momencie w europejskiej glebie odpowiada emisjom ze 100 milionów samochodów.
Zdolność gleby do zatrzymywania dużych ilości dwutlenku węgla spadła w ostatnich dekadach, głównie za sprawą stosowania niezrównoważonej gospodarki rolnej i zmian przeznaczenia gruntu. Niemniej odpowiednia gospodarka rolna i leśna mogą utrzymać, a nawet zwiększyć, ilość dwutlenku węgla zmagazynowanego w glebie.
Gleba – idealny rezerwuar CO₂
Wyłapywanie oraz magazynowanie węgla to technika, w której dwutlenek węgla, wytwarzany przez elektrownie i ośrodki przemysłowe, jest wyłapywany, kompresowany, a następnie transportowany do odpowiednich magazynów głęboko pod ziemią.
System ten prezentuje znaczący potencjał w walce ze zmianami klimatu w Europie i na całym świecie: w tych podziemnych magazynach można by teoretycznie składować cały dwutlenek węgla przez setki, a nawet tysiące lat.
Niestety, technologia ta jest obecnie bardzo kosztowna, i w samej Europie działają tylko dwa takie ośrodki komercyjne. Unia Europejska zdecydowała się więc na zapewnienie finansowania zalążkowego celem wspierania projektów magazynowania węgla i stworzyła także zasady, aby zapewnić, że proces ten będzie przyjazny środowisku.
Lasy: obrońcy naszego klimatu
Lasy odgrywają unikatową rolę w procesie zmian klimatycznych. Z jednej strony, wytwarzają gazy cieplarniane, gdy drzewa są karczowane, gdy rozkładają się lub gdy gleba pod nimi jest naruszana, co prowadzi do globalnego ocieplenia.
Z drugiej jednak strony, lasy pochłaniają gazy cieplarniane w wyniku procesu fotosyntezy i pomagają schładzać planetę. Czyni je to kluczowym elementem walki ze zmianami klimatu.
Jak możemy upewnić się, że lasy odegrają pozytywną rolę? Zrównoważone zarządzanie lasami, przez sadzenie nowych drzew w miejsce starych lub wyciętych, może być efektywnym rozwiązaniem. Państwa UE współdziałają, aby umocnić rolę lasów w działaniach UE związanych z walką ze zmianami klimatu.
Ludzie wycinają lasy na całym świecie w alarmującym tempie: do 80% ubytków powierzchni lasów tropikalnych powstaje na skutek wycinki drzew pod uprawy. Drzewa ścina się też do wytwarzania surowców i produktów, takich jak drewno i papier, lub na potrzeby budowy dróg i kopalń. Wylesianie nie tylko przyśpiesza zmiany klimatyczne, ale niszczy także naturalne środowisko zwierząt leśnych i zmienia system opadów, wywołując susze.
Ochrona lasów na świecie
Program o nazwie REDD+ (redukcja emisji spowodowanych wylesianiem i degradacją lasów plus ochrona) wspiera kraje strefy tropikalnej we wdrażaniu bardziej zrównoważonych podejść. W ramach programu mieszkańcy krajów rozwijających się dostają pieniądze na ochronę miejscowych lasów.
Wartość przyznawanych funduszy oblicza się przez porównanie ilości CO2, która nie dostała się do atmosfery dzięki ochronie drzew, i przeliczenie jej na środki przeznaczane na rzecz przyjaznego dla klimatu wykorzystania obszarów leśnych.
Pieniądze z REDD+ wykorzystuje się jak dotąd w ponad 40 państwach, z naciskiem m.in. na monitorowanie lasów (pomiary drzew), skracanie czasu reakcji straży pożarnej na pożary lasów czy rozwój branży agroleśnej (połączenie rolnictwa z leśnictwem).
Wymaga to zachowania równowagi między ochroną lasu a zabezpieczeniem interesów osób go zamieszkujących i korzystających z jego zasobów w kwestiach pożywienia, wody i innych surowców. Państwa członkowskie UE oraz różne instytucje przeznaczyły dotychczas około 1 miliarda euro na działania w ramach REDD+ w Azji, Afryce i Ameryce Łacińskiej.
Walka z upałami
Przemyślane uprawy:
niektórzy rolnicy uprawiają więcej roślin wśród drzew, które zapewniając cień, pomagają uporać się z cieplejszym i bardziej suchym klimatem. W miastach architekci krajobrazu wprowadzają odporne na susze kwiaty i krzewy w parkach i wzdłuż ulic. Są one w stanie przetrwać w ciepłych i suchych warunkach.
Zielone ściany i dachy:
w wielu miastach na ścianach i dachach budynków hoduje się rośliny, które wchłaniają ciepło i pomagają regulować wewnętrzną temperaturę podczas upałów. Wchłaniają one też wodę i ograniczają jej spływanie w czasie ulewy. W niektórych krajach, takich jak Francja czy Dania, wymóg posiadania zielonych dachów przez nowo stawiane budynki jest zapisany w lokalnych regulacjach prawnych.
Rozsądne wykorzystanie wody
Niektórzy znajdują nowatorskie sposoby oszczędzania wody, przykładem może być instalowanie systemów tzw. szarej wody w domach i firmach (np. hotelach). Systemy te ponownie wykorzystują wodę po myciu do spłukiwania toalet. Innowacyjni rolnicy stosują nawadnianie kropelkowe nocą, ponieważ woda dostaje się wtedy bezpośrednio do korzeni roślin i nie wyparowuje na skutek wyższej temperatury w czasie dnia.
Przystosowanie do podnoszących się mórz
Pływające domy:
w miejscowości Maasbommel położonej na depresyjnych obszarach Holandii część mieszkańców w ramach przygotowań do częstszych powodzi przenosi się do pływających domów, które są wprawdzie przymocowane do lądu, ale zostały zaprojektowane tak, aby się podnosić wraz z podnoszeniem się poziomu wody.
Wznoszenie barier:
konstruowanie sztucznych wałów nadmorskich i grobli zapobiega przedostawaniu się wody w głąb lądu w podobny sposób jak wydmy. Można na nich sadzić wytrzymałe gatunki traw, których korzenie nie pozwolą na ich wypłukiwanie.
Zielone gąbki:
równiny zalewowe (naturalne obszary położne bezpośrednio przy rzekach) mogą spełniać rolę gąbki i wchłaniać nadmiar wód opadowych. Kraje położone wzdłuż Dunaju i Łaby odtwarzają pierwotne tereny zalewowe, co zapewnia rzekom więcej przestrzeni.